دوره آموزشی تاریخ و فرهنگ مد
21 تیر 1401 1401-05-21 16:38دوره آموزشی تاریخ و فرهنگ مد
آشنایی با دوره آموزشی تاریخ و فرهنگ مد در آموزشگاه ماسا
«کسی که تاریخ را می‌شناسد، می‌داند که چگونه پیوستگی را بین آنچه که بوده، آنچه که هست و آنچه که خواهد بود، پیدا کند!»
این جمله به گویایی هر چه تمام‌تر بیان می‌کند که چطور بین گذشته، حال و آیندۀ ما پیوند نیرومندی برقرار است. درست مثل عبارتی مشابه که برای فَشن هم وجود دارد، فَشن هم مانند تاریخ، خودش را تکرار می‌کند. فَشن هر از چندی یکبار خودش را بازمی‌یابد.
تاریخ دربارۀ درک روابط میان مردم و رویدادهاست. مطالعۀ تاریخ باعث می‌شود که بدانیم چطور چیزی در یک زمان و یک مکان مشخص، بر چیز دیگری در زمان و مکان دیگری اثرگذار بوده است. چنین مسأله‌ای به‌دلیل درک الگوهای بلندمدت و تکرار آنها در مُدهای روز است و با دانستن آن می‌توانیم پیش‌بینی بی‌نقصی برای طراحی‌های فصل‌های آینده داشته باشیم.
مفهوم تاریخ و فرهنگ مد
«فَشن بخشی از جهان و بخشی از تاریخ است. فَشن چرخشی معنادار از لباس‌های معنادار نیست. لباس‌ها بازتابی از زمان‌ها هستند».
تاریخ همیشه بهترین منبع برای ایده‌های بیشماری است که طراحان می‌توانند از آن الهام بگیرند. تمامی طراحان و برندهای مشهور و موفق، عناصر تاریخی را با مَنش‌های معاصر در هم می‌آمیزند تا مجموعه‌هایی فراتر از زمان خلق کنند. مطالعۀ گذشته همچنین به ما کمک می‌کند تا بیشتر بتوانیم با شناخت الگوهای قدیمی، آنها را با مدل‌های جدیدتر مقایسه کنیم. این کار موجب تقویت مشاهده‌گری و مهارت‌های اندیشه‌ورزانۀ ما می‌شود تا بتوانیم ذوق و ذائقه‌مان را برای طراحی پرورش دهیم.
نقش مُد و فَشن در فرهنگ و تاریخ
لباس‌ها و زیور‌آلات فقط عناصری برای پوشش بدن انسان نیستند بلکه از دوران باستان تا حال حاضر، آینه‌ای تمام نما از جامعه، فرهنگ و رویدادهای تاریخی در بازه‌های زمانی و در بسترهای مکانی گوناگون بوده است. تار و پود لباس‌های ما در بافت تاریخ و فرهنگ و میراث بشری در هم تنیده شده. در هر بُرهه از تاریخ، مُد و فرهنگ ارتباطی متقابل و مکمل با هم داشته‌اند و روی یکدیگر تأثیر گذاشته‌اند.
از جنس پارچه‌ها و مواد بکار رفته در کفش‌ها و کیف‌ها و زینت‌آلات گرفته تا الگوها و مدل‌های مختلف آنها داستان‌های پُر فراز و نشیبی برای روایت دارند. باورهای فرهنگی و اجتماعی، اصول اخلاقی، ایدئولوژی‌های جامعه، جنگ‌های داخلی و خارجی در هر سرزمین و حتی شخصیت‌های تاریخی، همگی منابعی بسیار ارزشمند برای هر طراح به شمار می‌رود. آگاهی از این منابع می‌تواند در درک اصول و الگوهای پوشش در گذشته، فَشن امروزی و پیش‌بینی آیندۀ آن به طراح یاری رساننده باشد.
تاریخچۀ طراحی لباس
از لحظه‌ای در تاریخ بشر که انسان‌ها از مواد مختلف برای پوشش برهنگی خود استفاده کردند، فَشن آغاز به تکامل خود کرد. در بازه‌هایی از تاریخ، طراحی فَشن به میزان زیادی بر این تکیه داشته که صرفاً ابزاری کارآمد برای پوشش ارائه کند. اما در زمان‌های دیگر، اتمسفر رویدادهای آن دوره بر طراحی لباس‌ها اثر گذاشته است. بنابراین می‌توانیم طراحی لباس را به عنوان پوشاک جذاب یا مُد روز تعریف کنیم.
تاریخ طراحی لباس و مفهومی که امروزه برای چیزهای دیگری مانند زینت‌آلات جانبی (اکسسوری‌ها) گسترش یافته، بسیار طولانی و شامل اکسسوری‌هایی است که شامل پاپوش‌ها (کفش‌ها)، کیف‌ها و زینت‌آلات بوده. تاریخچۀ طراحی لباس به روزگاران دور در مصر باستان و امپراتوری روم بازمی‌گردد. یعنی همان دوره‌هایی که لباس مهمترین مظهر و نماد جدایی طبقۀ مرفه از فقرا و بیچارگان بوده است.
بسیاری از منابع با وجود تاریخچۀ غنی پوشش در جوامع باستانی، تاریخ رسمی طراحی فَشن به عنوان یک شغل حرفه‌ای را در سال 1826 توسط چارلز فریدریک وُرث (Charles Frederick Worth) می‌دانند که عنوان نخستین طراح مُد را به خود اختصاص داده. او اولین کسی است که یک خانۀ مُد را در پاریس به راه انداخت و سرمشقی برای بنیانگذاری خانه‌های مُد در پاریس و بعداً در تمامی نقاط جهان شد.
در ابتدای قرن بیستم بود که تحولات نوینی در جهان فَشن و نخست در پاریس روی داد. در همان زمان بود که پاریس «پایتخت مُد» نام گرفت و مفهوم «اوت کوتور» (haute couture) یعنی طراحی اختصاصی برای اشخاص گسترش پیدا کرد. در نیمۀ قرن 20، لباس‌ها به تولید انبوه رسیدند و تولید عمده گسترش پیدا کرد.
تاریخچۀ طراحی لباس در ایران
در اسناد تاریخی بدست آمده از اقوام ایرانی، نشان داده شده که از دیرباز گونه‌های مختلفی از پوشش‌های سر و بدن در میان اقوام گوناگون وجود داشته است. اگر بخواهیم در یک دسته‌بندی کلی نگاهی به تاریخچۀ این پوشش‌ها داشته باشیم، می‌توانیم آنها را به دو دستۀ پیش از اسلام (پوشاک باستانی) و پس از اسلام (پوشاک دوران اسلامی) تقسیم‌بندی کنیم.
در دوران پیش از اسلام، می‌توانیم از پوشش ایرانیان در دورۀ ایلامیان، پوشاک اقوام آریایی (ماد و پارس)، انواع پوشش در دوره‌های سلوکی‌ها، پارت‌ها (اشکانی) و ساسانیان نام ببریم.
در دوران پس از ورود اسلام به ایران، انواع پوشش‌های دوره‌های مختلف وجود داشته است که عبارتند از: پوشاک در دوران عباسیان، پوشش مردان و زنان در قرون اولیۀ اسلامی تا دورۀ سامانیان، پوشاک دوران سامانیان تا ایلخانیان، پوشش در دوره‌های صفویان، افشاریان، زندیان و قاجاریه.
در دروۀ تاریخ و فرهنگ مُد چه مطالبی را یاد می‌گیریم؟
در دورۀ آموزشی «تاریخ و فرهنگ مُد» در آکادمی طراحی لباس ماسا هم مروری برتاریخ هنر و هم تاریخ فَشن برای هنرجویان انجام می‌شود. با مطالعۀ تاریخ و فرهنگ فَشن در پی اکتشاف فرهنگ فَشن، استایل و لباس طی تاریخچه و تئوری مُد هستیم و باور داریم هنرجویانی که تاریخ و فرهنگ فَشن را می‌آموزند می‌توانند نگاهی عمیق‌تر و آگاه‌تر به طراحی و نقد پیدا می‌کنند؛ به علاوه، این هنرجویان با دانستن ریشه‌های تاریخی پوشاک، امکان مراجعه و الهام گرفتن از آنها را برای انجام پروژه‌های خود خواهند داشت.
